dewerkplaats.it

Het palet

Paletten zijn er in soorten en maten. Het klassieke houten palet wordt nog altijd gebruikt. Werk je bij voorkeur achter een ezel, dan heeft dit palet als voordeel dat het mengen van de kleuren, het opbrengen van de verf, het kijken en het bewegen van en naar het doek, in één vloeiende beweging kan doorgaan, omdat je het palet in de hand houdt. Bovendien is de kleur van het hout vrij neutraal vergeleken met een wit kunststof- of afscheurpalet. Op deze paletten zien kleuren er iets anders uit dan op het doek waarop je werkt. Mengkleuren zijn daardoor minder goed te beoordelen. Je kunt dit palet samen gebruiken met een schilderstok die je onder het palet vasthoudt en op de rand van het doek laat rusten. Hiermee ondersteun je je hand bij het schilderen.

Op een vlak palet, zoals hierboven, gebruik je de verf enigszins pasteus. Sterk vloeibare verf zou ervanaf lopen. Palet en werkwijze vormen een geheel. Een groter palet gebruik je bij een groter formaat doek. Sommige schilders gebruiken liever meerdere kleine paletten tegelijk.

Werk je met een meer vloeibare verf, dan staat het doek op een ezel, of tegen een muur. Of het ligt vlak op een tafel of op de grond. Als palet hebben we nu bakjes of schaaltjes nodig, iets waar de verf in kan blijven staan. Voor kleinere hoeveelheden verf gebruik ik stapelbare poceleine bakjes. Meestal bewaar ik daar ei- of caseïnetempera in. Bij warm weer leg ik er een natte doek overheen om uitdrogen te voorkomen. Voor dun vloeibare verf is een groter palet waar meerdere kleuren op staan minder geschikt.

Waterverf is het meest vloeibaar van alle verven. Ook hier geldt dat het palet als het even kan in de hand gehouden wordt. Motoriek is bij het schilderen belangrijk. Het mengen en zoeken naar de juiste kleur en toon vragen vaak meer tijd en aandacht dan het schilderen zelf. En dat mengen en zoeken gaat beter met het palet in de hand. Niet voor niets heeft het klassieke aquarelpalet of napjesdoos, een ring aan de onderzijde. Hier steek je een vinger doorheen, zodat het palet onder alle omstandigheden vast in de hand ligt. Het aquareldoosje is een palet. Beide dekseltjes dienen om verf op te mengen. Laat na een schildersessie de verf drogen met het doosje half open en de deksels schuin tegen elkaar opgezet. Hiermee voorkom je dat de verf gaat schimmelen.

Een oud bord met verhoogde rand kan uitstekend dienst doen als palet voor tubeverf. Zet de verf op de rand, zodat je tijdens het schilderen altijd over geconcentreerde, onverdunde verf beschikt. Gebruik het midden voor mengsels. Het menggedeelte is met deze indeling gemakkelijk even schoon te maken mocht dat nodig zijn voor het bereiken van een bepaalde kleur.

Een nieuw houten palet zuigt vrij sterk, omdat het hout onbewerkt is. Zet op beide zijden een dunne laag vernis, bij voorkeur een transparant vernis op waterbasis dat in het hout dringt. Twee laagjes is genoeg. In de loop der jaren slijt deze laag langzaam af. Een nieuw vernis is daarna niet nodig, omdat de poriën van het hout zich hebben gevuld met verf en olie en niet meer zuigen.

Een schilderstok is makkelijk zelf te maken. Ik gebruik een stok van ø 12 mm en 55 cm lang. Vouw een katoenen doekje van ± 30 x 30 cm een paar keer op en leg het op de top. Leg daar een tweede doek overheen dat wat groter is en draai de uiteinden in tegengestelde richting om het uiteinde van de stok en knoop ze vast. Ik heb ook een stuk zeemleer gebruikt, dat is zachter dan katoen.

Werk je bij voorkeur op grotere formaten dan zou je kunnen overwegen een aquareldoos met dubbele napjes aan te schaffen. Je hebt dan meer verfvolume tot je beschikking. En anders is er tubeverf, waarmee je gemakkelijk een groot vlak snel in een stevige kleur kunt opzetten. Een compleet aquarel palet bestaat uit 12 tot 15 kleuren. Zie ook bij aquarel materiaallijstje. Meer kleuren maken het palet niet overzichtelijker. Eenvoud werkt in het schilderen het beste.

Heb ik hier een uitputtende verhandeling over het palet gegeven? Ik dacht het niet. Elke schilder werkt op zijn of haar eigen manier. Het palet en hoe je het gebruikt is een wezenlijk onderdeel van het schilderen bedoeld om jouw specifieke werkwijze mogelijk te maken. Zelfs het verwaarlozen van het palet kan een onderdeel van je werkwijze zijn.

Palet