Tekst invoeren
Terpentijn, terpentine, medium
Over terpentijn en terpentine bestaat een hardnekkig misverstand. Dat komt o.a. doordat het Nederlandse terpentijn in het Engels wordt vertaald met “terpentine”. Het Nederlandse terpentine is in het Engels white spirit. Het misverstand is dat beiden hetzelfde zouden zijn. En dat is niet het geval. Terpentine is een schoonmaakmiddel en terpertijn een verdunningsmiddel. En wat is medium en hoe gebruik je het?
Terpentijn is een destilaat uit naaldboomhars, dammar is de vaste stof uit dit hars en is als dammarkorrels in de handel. Er wordt vernis van gemaakt.
Terpentijn wordt gebruikt als verdunningsmiddel in olieverf. Het heeft een sterk oplossend vermogen, sterker dan terpentine. Het is zeer vluchtig en verdwijnt na ongeveer 15 minuten weer uit de verf zodra die is opgebracht. Het is kleurloos en goed aan de geur te herkennen. Terpentijndampen kunnen schadelijk zijn bij langdurige blootstelling. Zorg dus voor goede ventilatie.
Terpentine is een aardolieproduct, het wordt gebruikt als schoonmaakmiddel en is zeer geschikt om kwasten en penselen mee te reinigen. Terpentine wordt door huisschilders gebruikt als verdunningsmiddel. Dat betekent echter niet dat het ook geschikt is voor het verdunnen van olieverf. In olieverf verbreekt terpentine de molecuulstructuur van de verffilm die bij het drogen ontstaat. Olieverf die met terpentine is verdund wordt bros en heeft vanaf het begin een zwakke structuur. Gebruik het dus voor het schoonmaken van je kwasten.
Medium is een schildermiddel waarmee je de verf verdunt en vetter maakt. Vetter wil zeggen dat je er olie aan toevoegd. En daardoor wordt de penseelstreek langer en soepeler. Dit kan in bepaalde gevallen wenselijk zijn. Technisch gesproken is de olie in olieverf een noodzakelijk kwaad vanwege de problemen die zich in de verflaag kunnen voordoen tijdens het natuurlijke verouderingsproces. Om de hoeveelheid olie in het medium zo klein mogelijk te houden bestaat het voor een deel uit vluchtige olieën zoals terpentijnolie. Er zijn vele recepten voor mediums die je zelf kunt maken. Koop je liever een medium let er dan op dat het van hetzelfde merk is als de verf waarmee je werkt. Gebruik een medium alleen in de slotlaag. Werk je à la prima dan is de eerste laag de slotlaag. Werk je in meerdere lagen over elkaar gebruik dan in de onderste lagen terpentijnolie als verdunningsmiddel. In de slotlaag kun je een medium gebruiken als je daar een goeie reden voor hebt. Meng het medium eerst door de verf voor je ermee gaat werken. Pas het spaarzaam toe. Een eenvoudig recept wat ik zelf maak. (Matisse werkte hiermee):
Medium voor olieverf
2 delen Terpentijnolie
1 deel Papaverolie
1 deel Lijnolie
Papaverolie en Terpentijnolie blijven in het donker bewaard een jaar goed.
Wees terughoudend met het gebruik van terpentijn, met een paar druppels kun je al veel doen wanneer je het als verdunningsmiddel gebruikt.
Een te sterk verdunde verf kun je met een paletmes op een stukje tekenpapier zetten. Laat het een paar minuten staan todat de overtollige olie of terpentijn eruit is getrokken en zet het weer terug op het palet.
Maak je penselen na elke sessie zorgvuldig schoon. Veeg verfresten eerst zoveel mogelijk af met een doek of tissue. Was het penseel vervolgens op de hand met wat vloeibare zeep. Spoel daarna de zeepresten uit het penseel in schone terpentine.
Terpentine kan gemakkelijk worden hergebruikt. Laat vuile terpentine een week in een potje staan. De pigmenten bezinken en de terpentine is daarna weer schoon genoeg om opnieuw te worden gebruikt. Je spaart hiermee het millieu.
Middelen